İzmir

Konak Meydanı

İzmir Saat Kulesi (1901-Mimarı: Raymond Charles Pere)

Özellikle 19.Yüzyılda kentin batıyla ve aydınlanmacı ideolojiyle dolaysız etkileşimi göz kamaştırıcıydı . Bu doğrultuda ileride savaşta birlikte yenilecek olan iki taraf olan Almanlar ve İttihatçılar arasındaki dostluğu sembolize edecek ve aslında zamanın ruhunu metaforik olarak ortaya koyan bir “Zaman kulesi”, “Batılı “ Almanlar tarafından şehre hediye edilmiştir. O günden bugüne Saat Kulesi İzmirlilerin hayatında önemli bir yer tutmuş ve bir meydan öğesi olarak İzmirlilerin bilincinde sarsılmaz bir kent imgesi olarak var olmuştur.


              

Mimar Raymond Charles Pere Fransa'da doğmuş bir mimardır. Avrupa kökenli İzmirlilerden olmuş ve 1929'da İzmirde vefat etmiştir. Daha sonra levanten kültürünün kentten kazınmasıyla ailesi Fransa'ya geri dönmüştür. Ünlü eserleri arasında Karşıyaka St.Helen Kilisesi de vardır.

Sarı Kışla (1829-1953)

Sarı Kışla 1829 yılında inşa edildiğinde kentteki kosmopolitan unsurları denetleyen bir fiziksel öğe olarak insanların zihinlerinde yer etmişti. Kentte yoğun olarak yaşayan Rumlar, Ermeniler, Yahudiler, Avrupa kökenli İzmirliler ( Levantenler) ve müslümanların bir aradalığını simgeleyen bu yapı, İstanbul kaynaklı merkezi iktidarın kente ne kadar önem verdiinin bir kanıtı niteliğindeydi. 1848'den 1900'lere gelindikçe tüm dünyada artan milliyetçilik dalgaları kentte kendini ele veriyordu. Artık kosmopolitan kimlik yavaş yavaş yerini Türk ulus bilincine bırakıyordu. Sarı Kışla da günden güne Türk'ün askeri gücünü daha fazla simgeler olmuştu. İzmir 1922'de geçirdiği kimin tarafından gerçekleştirildiği herkes tarafından bilinen bir sır gibi muammaya terk edilmiş yangından sonra gayrimüslim öğelerini birer birer yitirdi. 

Sayıları yok denecek seviyeye kadar düşen İzmir gayrimüslimlerinin boşalttıkları topraklara müslüman göçleri gerçekleşti. Böylece yeni bir kent kimliği inşa edildi. Yeni kentte Türklük ve müslümanlık vurgularıyla siyasi de bir inşa süreci yaşandı. Bu bağlamda 1950'ye gelindiğinde artık kentin ortasında askeri bir kışlanın gereksinimleri sorgulanır hale geldi. Çünkü tehdit edilecek bir "öteki" kalmamıştı. Burası Menderes İktidarı zamanında yıkıldı. Arda koca bir boşluk kaldı.

 
Varyant'tan Sarı Kışla'ya bakış

 
İzmir Hükümet Konağı, Saat Kulesi ve Sarı Kışla'nın oluşturduğu gerçek bir kent meydanı 


Sarı Kışla yıkılırken (1953)